همه چیز راجع به آزمایش TSH

آزمایش TSH (هورمون محرک تیروئید) چیست؟

آزمایش هورمون محرک تیروئید (TSH) مقدار TSH در خون را اندازه ­گیری می ­کند. این هورمون توسط غده هیپوفیز تولید می­ شود که در قاعده مغز واقع شده است و مسئولیت تنظیم مقدار هورمون­ های ترشح ­شده توسط تیروئید را برعهده دارد.

تیروئید یک غده کوچک و پروانه ­ای­ شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. تیروئید غده مهمی است که سه هورمون اولیه را تولید می­ کند:

تری یدوتیرونین (T3)

تیروکسین (T4)

کلسی­تونین

تیروئید تعداد زیادی از فعالیت­ های مختلف بدن (از جمله متابولیسم و رشد) را از طریق ترشح این سه هورمون کنترل می ­کند.

اگر غده هیپوفیز مقدار TSH بیشتری تولید کند، غده تیروئید هورمون ­های بیشتری را ترشح خواهد کرد. بدین ترتیب این دو غده با یکدیگر کار می­ کنند تا مقدار مناسب هورمون­ های تیروئید تولید گردد. با این وجود، اگر این سیستم مختل گردد ممکن است تیروئید شما هورمون ­های بسیار کمتر یا بیشتری تولید کند.

آزمایش TSH معمولا برای تعیین عامل اصلی مقدار غیرطبیعی هورمون تیروئید انجام می ­شود. همچنین این آزمایش به منظور غربال­گری غده تیروئید کم­کار یا پرکار نیز به کار می ­رود.

پزشک متخصص غدد و متابولیسم شما با اندازه ­گیری مقدار TSH در خون می­تواند عملکرد غده تیروئید را ارزیابی نماید.1
 

در آزمایش TSH چه چیزی مورد بررسی قرار می گیرد؟

هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) توسط غده هیپوفیز قدامی ، یک اندام کوچک در زیر مغز و پشت حفره های سینوسی تولید می شود. TSH تیروئید را که یک غده پروانه ای کوچک در داخل گردن در جلوی لوله های بادی قرار دارد، با اتصال به گیرنده TSH برای ترشح هورمونهای تیروکسین (T4) و تریودوتیرونین (T3) در خون تحریک می کند. این آزمایش میزان TSH در خون را اندازه گیری می کند.

T4 و T3 به کنترل میزان استفاده انرژی از بدن کمک می کنند. بیشتر هورمون تولید شده توسط تیروئید T4 است. این هورمون نسبتاً غیرفعال است ، اما در کبد و سایر بافت ها به T3 بسیار فعال تر تبدیل می شود.

TSH به همراه هورمون تنظیم کننده تیروتروپین (TRH) که از هیپوتالاموس حاصل می شود ، بخشی از سیستم بازخوردی است که بدن از آن برای حفظ مقادیر پایدار هورمون های تیروئید در خون استفاده می کند.

هنگامی که سطح هورمون تیروئید در خون کاهش می یابد ، غده هیپوفیز در پاسخ به تحریک TRH، TSHبیشتری تولید می کند. TSH به نوبه خود تیروئید را تحریک می کند تا T4 و T3 بیشتری تولید کند و آزاد کند.

هنگامی که سطح هورمون تیروئید در خون افزایش می یابد ، غده هیپوفیز TSH کمتری تولید می کند و تیروئید T4 و T3 کمتری تولید می کند.

هنگامی که هر سه عضو (هیپوتالاموس ، هیپوفیز و تیروئید) به طور عادی کار می کنند ، تولید تیروئید برای حفظ سطح نسبتاً پایدار هورمون های تیروئید در خون تنظیم می شود.

اگر تیروئید مقادیر نامناسب زیادی از T4 و T3 را آزاد کند ، فرد مبتلا ممکن است علائم مرتبط با تیروئید بیش فعال (پرکاری تیروئید) مانند ضربان قلب سریع ، کاهش وزن ، عصبی بودن ، لرزش دست ، چشم های تحریک شده و خوابیدن زیاد را تجربه کند. بیماری گریوز شایع ترین علت پرکاری تیروئید است.

این یک بیماری خود ایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا آنتی بادی تولید می کند که مانند TSH عمل می کند ، به گیرنده TSH متصل شده و آن را فعال می کند و منجر به تولید مقادیر بیش از حد هورمون تیروئید می شود. در پاسخ ، هیپوفیز TSH کمتری تولید می کند ، که معمولاً به سطح پایین آزمایش TSH در آزمایش خون منجر می شود.

در صورت کاهش تولید هورمون های تیروئید توسط تیروئید (تیروئید غیر فعال یا کم کاری تیروئید) ، فرد ممکن است علائمی مانند افزایش وزن ، خشکی پوست ، یبوست ، عدم تحمل سرما و خستگی را تجربه کند. تیروئیدیت هاشیموتو شایعترین علت کم کاری تیروئید در ایران است. این یک بیماری خود ایمنی مزمن است که در آن پاسخ ایمنی باعث ایجاد التهاب و آسیب به تیروئید و همچنین تولید آنتی بادی ها می شود. با این حال ، آنتی بادی ها باعث کم کاری تیروئید نمی شوند.

تشخیص آنتی بادی های مربوط به تیروئید (به عنوان مثال ، آنتی بادی های تیروپراکسیداز و یا آنتی بادی های تیروگلوبولین) نشان می دهد که خود ایمنی تیروئید وجود دارد. این آنتی بادی ها در بیماری گریوز یا تیروئیدیت هاشیموتو قابل تشخیص هستند. تیروئیدیت با هاشیموتو ، میزان هورمون تیروئید کمتری تولید می کند. در پاسخ ، هیپوفیز به طور معمول TSH بیشتری تولید می کند ، که معمولاً منجر به سطح بالایی از آن در آزمایش TSH می شود.

با این حال ، سطح TSH به تنهایی همیشه سطح هورمون تیروئید را پیش بینی یا منعکس نمی کند. برخی از مبتلایان به هیپوفیز نوعی TSH غیر طبیعی ایجاد می کنند که به درستی کار نمی کند. آنها غالباً با وجود داشتن سطح TSH طبیعی یا حتی با سطح خفیف ، دچار کم کاری تیروئید هستند.

به ندرت ، اختلال عملکرد هیپوفیز ممکن است باعث افزایش یا کاهش مقادیر TSH شود. علاوه بر اختلال عملکرد هیپوفیز ، در صورت بروز مشکل در هیپوتالاموس (کمبود یا تولید بیش از حد TRH) ممکن است پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید ایجاد شود.2

این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟

در موارد زیر آزمایش  TSH انجام می شود:

زمانی که علایم و نشانه های کم کاری یا پر کاری تیروئید وجود دارد

اگر غده تیروئید بزرگ شده است (گواتر)

اگر ندول (گره) تیروئید وجود داشته باشد (یک توده کوچک در غده تیروئید که ممکن است جامد یا کیست پر از مایع باشد)

در بیماران مبتلا به اختلالات تیروئید که تحت درمان هستند

بعنوان یکی از آزمایش های چکاپ.3
 

چگونه برای آزمایش هورمون محرک تیروئید آماده شویم؟

آزمایش TSH به آمادگی خاصی نیاز ندارد. با این وجود در صورت مصرف داروهایی که ممکن است دقت آزمایش TSH را تحت تاثیر قرار دهند، پزشک خود را مطلع نماید. برخی از داروهایی که می­تواند آزمایش TSH را تحت تاثیر قرار دهند عبارت ­اند از:

آمیودارون

دوپامین

لیتیوم

پردنیزول

یدید پتاسیم

ممکن است نیاز باشد تا پیش از آزمایش از مصرف این داروها خودداری نمایید. با این وجود، بدون دستور پزشک مصرف داروهای خود را قطع نکنید.1

آزمایش هورمون تحرک تیروئید چگونه انجام می­شود؟

در آزمایش TSH مقداری خون به عنوان نمونه گرفته می ­شود. معمولا از ورید ساعد برای خون­ گیری استفاده می­ شود.

نمونه گیر مراحل زیر را انجام می دهد:

ابتدا ناحیه خون­ گیری را با محلول ضدعفونی­ کننده تمیز می­ کند.

سپس یک کش به دور بازوی شما می­ بندد تا رگ ­های شما برجسته شده و یافتن آن­ ها ساده ­تر گردد.

پس از یافتن یک ورید، سوزنی را به آن وارد نموده و خون از طریق سوزن به یک لوله یا شیشه کوچک متصل به سوزن وارد می­ شود.

پس از گرفتن مقدار خون کافی، سوزن را بیرون آورده و محل خون­ گیری را با یک باند می ­پوشاند تا از خون­ریزی جلوگیری نماید.

کل این مرحله تنها چند دقیقه طول می­ کشد. نمونه خون برای تجزیه­ و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می­ شود. پس از دریافت نتیجه آزمایش و مراجعه به پزشک، وی در مورد نتایج و معنی آن­ ها با شما صحبت خواهد کرد.1
 

تفسیر نتایج آزمایش هورمون محرک تیروئید چیست؟

مقدار طبیعی TSH بین mIU/L 4/0 و mIU/L 0/4 است. اگر به علت یک اختلال تیروئیدی تحت درمان هستید، محدوده طبیعی به صورت mIU/L 0/3-5/0 می ­باشد.

مقادیر بالاتر از این بازه معمولا نشان­ده دهنده کم ­کاری تیروئید است. اگر غده تیروئید هورمون­ های کافی تولید نمی ­کند، غده هیپوفیز برای تحریک غده تیروئید TSH بیشتری ترشح می ­کند.

مقادیر کمتر از این بازه به معنای پرکاری تیروئید است. در صورت تولید بیش­ ازحد هورمون­ ها توسط غده تیروئید، غده هیپوفیز TSH کمتری ترشح می­ کند.

بسته به نتایج آزمایش، ممکن است پزشک فوق تخصص غدد برای تایید تشخیص بیماری آزمایش ­های بیشتری را تجویز نماید.3

پینوشتها
1.www.darmankade.com
2.www.anyazma.com
3.www.vahidlab.ir